هیچ وقت به تنهایی به این قلعه در ایران نروید چون گم می شوید
تاریخ انتشار: ۸ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۸۰۳۲۳
به گزارش همشهری آنلاین، آن‌قدر باید دور خودتان بچرخید و به چپ و راست بروید تاشاید بتوانید راه خروج را پیدا کنید. اما سربازانی که در دوره ساسانی اینجا زندگی می‌کردند، همه راهروها و اتاق‌های قلعه را مثل کف دست‌شان می‌شناختند، برای همین هنگام حمله دشمن به راحتی آنها را غافلگیر می‌کردند. قلعه تاریخی هزار در، در شهرستان آبدانان ایلام و درست بین دینار کوه و کویر کوه جا خوش کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مهم‌ترین سرنخی که این قلعه بزرگ را به دوره ساسانیان ربط می‌دهد، طاق‌های هلالی شکل آن است. درون قلعه هزار در، پر است از اتاق‌هایی که از طریق راهرو و دالان‌ها به هم راه دارند. با اینکه بنای داخلی قلعه تو در تو ساخته شده اما معماران طوری آن را طراحی کرده‌اند که نورگیری بسیار خوبی دارد و نور خورشید و نور مشعل‌هایی که در گذشته در قلعه روشن می‌شد، همه جای آن را روشن می‌کرد.
این قلعه از حدود ۴۰ اتاق تشکیل شده که همه‌شان مربع شکل هستند و طول و عرض شان چهار متر است. جالب اینجاست که در همه اتاق‌ها آتشدان و آشپزخانه به طور مجزا ساخته شده؛ آتشدان‌هایی که تقریبا به شکل شومینه‌های امروزی ساخته شده‌اند.
محمد دامیار، کارشناس مردم‌شناسی اداره میراث فرهنگی ایلام در مورد ساختار قلعه هزار در می‌گوید: «بدنه این قلعه از آهک، ملات ساروج و قلوه‌سنگ تراشیده ساخته شده است. اتاق‌ها، دالان‌ها و راهروها در هر چهار جهت قلعه ساخته شده و از هر طرف که واردش بشوید، آن‌قدر پیچ در پیچ است که قطعا از جایی که وارد شده‌اید، نمی‌توانید خارج شوید. تنگه‌ای در پشت دژ وجود دارد که ساسانیان آن را مسدود کردند. این تنگه پنج کیلومتری مسیر ورود آب بوده و از آنجا که حاکمان قلعه نمی‌خواستند دشمنان به این تنگه دسترسی و از آنجا وارد قلعه شوند، برای حفاظت از محدوده حکومت خودشان تنگه را مسدود کردند.»
یکی دیگر از شگفتی‌های این بنای تاریخی، شکل متفاوت درها و ورودی اتاق‌هاست؛ «ما دو نوع در، در قلعه می‌بینیم. نوع اول درهایی است که کوتاه ساخته شده‌اند و وقتی می‌خواهید وارد آن شوید حتما باید سر و کمرتان را خم کنید. به نظر من در آن دوران اشخاصی در این اتاق‌ها زندگی می‌کردند که صاحب‌منصب بودند و کسانی که از در وارد می‌شدند، با خم کردن سر و بدنشان به نوعی به فرد صاحب مقام احترام می‌گذاشتند و تعظیم می‌کردند. نوع دوم هم ورودی‌ها یا درهایی هستند که ارتفاع بلندی دارند. این ارتفاع بلند باعث می‌شد تا سربازان مستقر در قلعه در مواقع خطر و حمله دشمن به سرعت از اتاق و راهروها عبور کرده و از قلعه خارج شوند.»
پادگان ساسانیبا اینکه کاوشگران و باستان‌شناسان قلعه هزار در، بررسی‌های زیادی انجام داده و ادعا می‌کنند این قلعه با کاربرد نظامی ساخته شده، اما هنوز در کاوش‌ها، اشیای نظامی که این نظریه را اثبات کند، پیدا نشده است. با این حال نوع معماری خاص و تو در توی قلعه نشان می‌دهد که این اثر تاریخی با هدف نظامی ساخته شده و نقش پادگان را برای سربازان مستقر در آن ایفا می‌کرده است.
در زمان ساسانیان، حاکمانی در شهرهایی مثل خوزستان و اطراف آبدانان زندگی می‌کردند که به نوعی برای این پادگان نظامی تهدید جدی محسوب می‌شدند. ساسانی‌ها هم برای اینکه خطر حمله دشمنانشان را دفع کنند، این پادگان نظامی و باستانی را ساختند؛ «مهم‌ترین دلیلی که باعث شده تا قلعه هزار، در به این شکل ساخته شود، این بود که سربازانی که در این قلعه بیتوته می‌کردند، در مواقع خطر و زمانی که دشمنان حمله می‌کردند، به سرعت و بدون اتلاف وقت از اتاق و دالان‌ها بیرون می‌آمدند و می‌جنگیدند.
در صورتی که اگر دیواری حائل آنها بود و اتاق‌ها و راهروها را از هم جدا می‌کرد، تا سربازان می‌خواستند بیرون بیایند، کلی زمان می‌برد و همین موضوع باعث می‌شد تا دشمن به راحتی بر آنها غلبه کند. بنابراین در آن زمان، سرعت عمل حرف اول را در این قلعه می‌زد.»
سرنخ دیگری که باعث می‌شود باستان‌شناسان با اطمینان بیشتری بگویند که این قلعه با هدف نظامی ساخته شده، این است که زمینی که قلعه در آن بنا شده، سفت و سخت است. از طرف دیگر در بنای آن از مصالحی استفاده شده است که هم در همان منطقه وجود دارد و هم به وفور در دسترس است.
شاید برایتان جای سوال باشد که بدانید سفت یا نرم بودن لایه زمین چه کمکی به سربازان و فرماندهان قلعه می‌کرده؛ «اگر قلعه روی لایه‌ای از زمین با خاکی نرم ساخته می‌شد در زمان‌های بارندگی نشست می‌کرد و قلعه فرو می‌ریخت.
جدا از مصالح با استحکامی که معماران در بنای قلعه استفاده کردند، آنها برای محکم کاری بیشتر قطر دیوارهای قلعه را به اندازه یک متر ساخته‌اند تا در اثر باریدن باران به راحتی خراب نشوند. در جریان کاوش‌هایی که یک کاوشگر بلژیکی در سال‌های ۱۳۴۸-۱۳۴۷ در این قلعه انجام داد، ظروف سفالینه، آبگینه و شیشه‌های رنگی زیادی پیدا شد که نشان می‌داد افرادی در این قلعه سکونت داشته و زندگی می‌کرده‌اند.» به گفته دامیار، شیشه‌های سبز رنگی که پیدا شده‌اند، به شکل تکه‌های فنجان هستند.
آخرین‌باری که این قلعه کاوش شد، در سال ۱۳۸۴ بود، برای همین هنوز نصف قلعه زیر خاک پنهان است و کاوش نشده. تا قبل از این که این مکان تاریخی در فهرست آثار تاریخی ثبت شود، آسیب‌های زیادی به این قلعه رسیده، «جالب است بدانید قبل از انقلاب آموزش و پرورش تصمیم گرفت مدرسه‌ای در شهرستان آبدانان درست بیخ گوش این قلعه تاریخی بنا کند.
ماجرای ساخت این مدرسه زمانی شکل دردناکی به خودش گرفت که بدنه این قلعه زیبا از چنگک بولدوزر در امان نماند و بخشی از آن تخریب شد. اما بعد از انقلاب قلعه هزار در، تحت حمایت میراث فرهنگی قرار گرفت.» غیر از این قلعه که لقب هزار در را یدک می‌کشد، در این شهرستان یک نوع بلبل سفید و قرمز و یک کوه وجود دارد که محلی‌ها اسم هزار در را روی آنها هم گذاشته‌اند.
کد خبر 784508 منبع: همشهری سرنخ برچسب‌ها تاریخ - باستان شناسی تاریخ - بناها خبر مهم فرهنگ - میراث فرهنگی استان ایلام تاریخ عمومی ایران معماریمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: تاریخ باستان شناسی تاریخ بناها خبر مهم فرهنگ میراث فرهنگی استان ایلام تاریخ عمومی ایران معماری قلعه هزار ساخته شده اتاق ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۸۰۳۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیام قلعه‌نویی به تیم ملی فوتسال: مطمئنم با جام برمی‌گردید
سرمربی تیم ملی فوتبال در پیامی به حمایت از تیم ملی فوتسال پرداخت.
به گزارش ایسنا، تیم ملی فوتسال ایران توانست با غلبه بر ازبکستان میزبان به فینال جام ملتهای اسیا ۲۰۲۴ راه پیدا کند.
امیر قلعه نویی سرمربی تیم ملی فوتبال ایران در پیامی ویدئویی در حمایت از تیم ملی فوتسال اظهار کرد: عرض تبریک به فرزندان برومند ایران زمین. به نظر من شما ایرانی بودن را معنا کردید. تیمی هستید که تا آخرین لحظه دست از تلاش بر نمی‌دارد. نسل تازه ای با درایت سرمربی با دانشتان در حال شکل گیری است و قهرمانی در آسیا تازه گام ابتدایی است برای افتخارات بیشتر و مسابقات جهانی. آرزو دارم و اطمینان می دهم که با همین قدم های استوارتان با جام به وطن برمی گردید.
فینال فوتسال جام ملتهای آسیا فردا بین ایران و تایلند برگزار خواهد شد.
انتهای پیام
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است